Xuân Tóc Đỏ cứu quốc là đoạn trích đặc sắc từ tiểu thuyết Số đỏ của Vũ Trọng Phụng. Tác phẩm khắc họa sinh động hình ảnh Xuân Tóc Đỏ – kẻ vô học, may mắn và lố bịch nhưng lại được tung hô như người hùng. Qua đó, tác giả phê phán sâu sắc thói sính ngoại, a dua trong xã hội đương thời. Kéo xuống bên dưới để xem mẫu soạn bài Xuân Tóc Đỏ cứu quốc do thuviennd tổng hợp.
Giới thiệu về tác giả Vũ Trọng Phụng
Vũ Trọng Phụng (1912 – 1939) là một trong những nhà văn hiện thực phê phán tiêu biểu của văn học Việt Nam hiện đại. Ông sinh tại Hà Nội, có tài năng văn chương nổi bật và được mệnh danh là “ông vua phóng sự đất Bắc”. Dù chỉ sống 27 năm, Vũ Trọng Phụng để lại nhiều tác phẩm có giá trị lớn, thể hiện cái nhìn sắc sảo về xã hội thực dân nửa phong kiến.
Với lối viết châm biếm, trào phúng sâu cay, ông phê phán mạnh mẽ những thói hư tật xấu, sự lố lăng và giả tạo của tầng lớp thượng lưu đương thời. Các tác phẩm tiêu biểu của ông như Số đỏ, Giông tố, Vỡ đê, Làm đĩ… đều để lại dấu ấn sâu đậm và có giá trị phê phán xã hội mạnh mẽ. Trong đó, Số đỏ được coi là kiệt tác trào phúng bậc nhất, khắc họa rõ nét bộ mặt xã hội lố lăng, mê muội.
Hoàn cảnh ra đời của tác phẩm “Xuân Tóc Đỏ cứu quốc”
“Xuân Tóc Đỏ cứu quốc” là đoạn trích nằm trong chương 18 của tiểu thuyết Số đỏ (1936) – tác phẩm nổi tiếng của nhà văn Vũ Trọng Phụng. Tác phẩm được sáng tác vào giai đoạn xã hội Việt Nam đang chịu ảnh hưởng nặng nề của chế độ thực dân nửa phong kiến, khi tầng lớp thượng lưu thành thị chạy theo lối sống Tây hóa một cách lố bịch, xa rời giá trị truyền thống.
Đây cũng là thời kỳ các phong trào yêu nước phát triển mạnh mẽ, nhưng bên cạnh đó lại xuất hiện những kẻ cơ hội, giả danh “cứu quốc” để mưu lợi cá nhân. Trong bối cảnh đó, bằng ngòi bút trào phúng sắc sảo, Vũ Trọng Phụng đã khắc họa hình ảnh Xuân Tóc Đỏ – kẻ vô học, cơ hội nhưng lại được tung hô như người hùng, qua đó phê phán sâu cay lối sống giả tạo và sự mê muội của một bộ phận xã hội đương thời.
Tóm tắt nội dung đoạn trích “Xuân Tóc Đỏ cứu quốc”
Đoạn trích “Xuân Tóc Đỏ cứu quốc” kể lại một sự kiện hài hước và trào phúng xoay quanh trận đấu quần vợt giữa Xuân Tóc Đỏ và tay quán quân người Xiêm (Thái Lan). Vốn là kẻ may mắn và vụng về, Xuân Tóc Đỏ tham gia trận đấu với sự tình cờ, không có chút tài năng nào. Tuy nhiên, nhờ những cú đánh vụng về mà lại “trúng đích” bất ngờ, hắn giành chiến thắng trước đối thủ trong sự ngỡ ngàng của tất cả mọi người.
Sau trận thắng đầy may rủi, Xuân Tóc Đỏ được tung hô như một “người hùng cứu quốc”, trở thành biểu tượng của lòng yêu nước một cách hết sức nực cười. Đám đông hò reo, ca ngợi chiến thắng ấy như một chiến công hiển hách, dù thực chất nó hoàn toàn là do sự ngẫu nhiên và may mắn.
Qua tình huống trào phúng này, Vũ Trọng Phụng phê phán sự mù quáng, a dua của đám đông và lối suy tôn những “hình mẫu” thiếu giá trị thực chất trong xã hội đương thời.
Phân tích giá trị nghệ thuật và nội dung phê phán
“Xuân Tóc Đỏ cứu quốc” là đoạn trích thể hiện rõ nét tài năng trào phúng bậc thầy của Vũ Trọng Phụng, đồng thời mang đến những nội dung phê phán sâu cay về xã hội thực dân nửa phong kiến.
Giá trị nghệ thuật
- Nghệ thuật trào phúng sắc sảo:
Tác giả xây dựng hình tượng Xuân Tóc Đỏ – kẻ vô học, may mắn, vụng về nhưng lại trở thành “anh hùng dân tộc” một cách nực cười. Tình huống éo le, phi lý nhưng đầy sức tố cáo, làm bật lên sự lố bịch trong cách tôn vinh sai lầm của xã hội. - Xây dựng tình huống bất ngờ, hài hước:
Sự chiến thắng của Xuân Tóc Đỏ trong trận đấu quần vợt chỉ là ngẫu nhiên nhưng lại được xem như một “chiến công hiển hách”. Đây là nghệ thuật tạo nên tiếng cười châm biếm đầy thâm thúy. - Ngôn ngữ kể chuyện sinh động, giàu tính tạo hình:
Cách dùng từ ngữ hài hước, lối kể chuyện hấp dẫn giúp khắc họa rõ nét sự ngô nghê của Xuân Tóc Đỏ và sự cuồng nhiệt mù quáng của đám đông.
Nội dung phê phán
- Phê phán lối sống giả tạo, sính ngoại:
Tác phẩm lên án mạnh mẽ những kẻ học đòi lối sống Tây hóa mà đánh mất giá trị truyền thống, ca ngợi những điều hào nhoáng, vô nghĩa. - Lên án sự a dua, mê muội của đám đông:
Đám đông tung hô một cách mù quáng, thiếu suy xét, dễ dàng tôn vinh những con người không có thực tài, chỉ dựa vào những “thành tích” vô giá trị. - Cảnh tỉnh về cách đánh giá con người:
Tác phẩm đặt ra vấn đề về việc nhìn nhận và đánh giá đúng giá trị thực của mỗi cá nhân, phản đối việc thần thánh hóa những kẻ bất tài, cơ hội.
Với giọng văn trào lộng sắc bén, Vũ Trọng Phụng đã khéo léo lột tả những mảng tối của xã hội đương thời, để lại những tiếng cười chua chát và bài học sâu sắc về giá trị con người.
Soạn bài “Xuân tóc đỏ cứu quốc” chi tiết
Nhân vật Xuân Tóc Đỏ trong tác phẩm “Số đỏ” của Vũ Trọng Phụng được khắc họa như một biểu tượng châm biếm sâu cay về xã hội thực dân nửa phong kiến thời bấy giờ. Từ một kẻ vô học, sống bằng nghề lặt vặt, lừa lọc, Xuân Tóc Đỏ bất ngờ được tung hô, trở thành “nhà yêu nước” chỉ qua vài hành động nông cạn, vô nghĩa nhưng được xã hội thổi phồng lên thành vĩ đại. Hành động “cứu quốc” của Xuân thực chất chỉ là một màn kịch lố bịch, phơi bày sự giả dối, sáo rỗng của tầng lớp thượng lưu và những kẻ mượn danh yêu nước để tô vẽ cho bản thân.
Qua hình tượng Xuân Tóc Đỏ, Vũ Trọng Phụng không chỉ phê phán sự tha hóa của một cá nhân mà còn vạch trần bộ mặt giả tạo, đầy mâu thuẫn của xã hội đương thời, nơi mà những giá trị đạo đức bị đảo lộn, kẻ thấp hèn lại được tung hô, người có phẩm hạnh thật sự thì bị xem nhẹ. Đây cũng chính là lời cảnh tỉnh về việc cần nhìn nhận đúng đắn về tinh thần yêu nước, tránh xa những hành động hình thức, sáo rỗng, chỉ nhằm mục đích vụ lợi cá nhân.
Bài học rút ra từ tác phẩm “Xuân Tóc Đỏ cứu quốc”
Qua đoạn trích “Xuân Tóc Đỏ cứu quốc”, Vũ Trọng Phụng không chỉ mang đến những tiếng cười trào phúng sâu cay mà còn để lại nhiều bài học ý nghĩa, có giá trị vượt thời gian.
- Phê phán thói sính ngoại, a dua, mê muội của xã hội: Tác phẩm lên án lối sống chạy theo hình thức, thích hào nhoáng mà quên đi giá trị thực. Đám đông dễ dàng tung hô những kẻ bất tài, thiếu hiểu biết, chỉ vì vẻ ngoài hoặc những “thành tích” hư danh.
- Cảnh tỉnh về cách nhìn nhận, đánh giá con người: Mỗi người cần có chính kiến, biết phân biệt đúng – sai, giá trị thực – giả tạo, tránh bị cuốn theo dư luận mù quáng, tôn vinh những kẻ không xứng đáng.
- Lên án lối sống giả tạo, đề cao giá trị chân thực: Tác phẩm khuyến khích con người sống trung thực, có phẩm chất, tài năng thực sự thay vì cố khoác lên mình vỏ bọc giả dối để đạt được danh lợi.
- Bài học cho thế hệ trẻ: Cần rèn luyện bản lĩnh, tư duy độc lập, tránh a dua theo số đông và biết tôn vinh những giá trị đích thực, góp phần xây dựng xã hội văn minh, tiến bộ.
